Aktualności

Klasyfikacja DAC (nowa)

W 2001 roku ogłoszono przepisy, które wprowadziły nową jednostkę apelacyjną Districtus Austriae Controllatus (DAC), na wzór obowiązujących winnych krajach skrótów: DOP, DO i AOP. Przy czym przyjęto pisownię skrótu DAC po nazwie okręgu (np. Weinviertel DAC).

Wina DAC mają obejmować wina najbardziej charakterystyczne dla poszczególnych okręgów, które są wytwarzane z najbardziej rozpowszechnionych odmian uprawianych na danym obszarze. Jeżeli na etykiecie zaraz za nazwą znajdziemy właśnie ten skrót (np. Weinviertel DAC), to możemy być pewni, że mamy do czynienia z winem, które wyróżnia się typowymi dla rejonu cechami. Tylko takie wina wolno oznaczać na etykietach nazwami rejonów. Oznacza to również, że pochodzenie wina stawia się na pierwszym miejscu i to ono decyduje o jego niepowtarzalnym charakterze. Poza tym Weinviertel DAC oznacza, że wino powstało w100% z odmiany grüner veltliner, bez podawania tej nazwy na etykiecie.

Wiele win DAC wykazuje tendencję to profilowania się w kierunku dokładniejszego podziału ze względu na pochodzenie – czyli podziału na wina Gebietswein (wina regionalne), Ortswein (wina lokalne), Lagenwein (lokalizacja konkretnej winnicy). W ten sposób możemy uzyskać dokładną informację o pochodzeniu, zaczynającą się od regionu i zawężając dane do miejscowości i konkretnej lokalizacji winnicy.

Od 2003 roku 17 z 18 zdefiniowanych regionów winiarskich ma swoje typowe wina i prowadzą sprzedaż z wykorzystaniem takiego właśnie oznaczenia pochodzenia.

Gebietswein - wino regionalne
(np. Weinviertel DAC albo Mittelburgenland DAC)

Wina regionalne (Gebietsweine) tworzą podstawę piramidy pochodzenia wina – ich styl jest charakterystyczny dla całego regionu.

Ortswein - wino lokalne
(np. Südsteiermark DAC Kitzeck-Sausal)

Między winami regionalnymi, a winami z konkretnych winnic znajdują się wina lokalne. Należy się po nich spodziewać nieco mocniejszego ciała i złożoności, ale przede wszystkim (i na pewno) specyfiki typowej dla danej okolicy. Wina te często są nazywane według zbiorczych nazw gmin (katastrów), które są bardziej rozpoznawalne niż nazwy poszczególnych gmin. Komitet winiarski decyduje i publikuje w ramach rozporządzeń DAC, które wina lokalne (lokalizacje winiarskie) faktycznie posiadają wyraźny, indywidualny charakter i tylko takie wolno deklarować na etykiecie jako wina lokalne (Ortswein).

Riedenwein – wino indywidualne z konkretnej winnicy
(z. B. Kamptal DAC Ried Zöbinger Heiligenstein)

Najdokładniejszym określeniem pochodzenia wina jest oznaczenie Riedenwein (wino z konkretnej winnicy) i zajmuje ono oczywiście czubek piramidy klasyfikacyjnej. Wina z pojedynczych winnic powinny co do zasady być najbardziej złożone, najdłużej dojrzewane i odznaczać się najdłuższym potencjałem przechowywania. Odzwierciedlają unikalny charakter pojedynczego ogrodu winnego i już jako młode wina robią wrażenie, ale z czasem się rozwijają i nabierają pełnego wyrazu. Wina te powinny zawsze mieć charakter win reserve, ale nie jest to zasada sztywna i zdarzają się również wina powstające szybciej i mniej długowieczne, a jednak oznaczane jako wina Riedenwein.

System tradycyjny (stary)

System ten może obejmować wiele informacji: nazwę wina, odmiany użytych winogron, rocznik, pochodzenie wina, zawartość alkoholu, pojemność butelki, zawartość cukru resztkowego, nazwę producenta, rozlewnię etc. W sumie dużo więcej niż w każdym innym kraju produkującym wino.

Zgodnie z prawem winiarskim Unii Europejskiej, wina austriackie dzieli się na dwie podstawowe grupy: wina stołowe i wina jakościowe. W grupie win stołowych znajdują się dwie podgrupy: wina stołowe – Tafelwein (od 2009 roku coraz częściej określane terminem „Wein” lub też „Wein aus Österreich”) i wina regionalne – Landwein (z obowiązkowym podaniem jednego z trzech regionów: Weinland, Steierland lub Bergland).

W grupie win jakościowych także mamy dwie kategorie win: wina jakościowe – Qualitätswein, oraz tzw. wina z wyróżnikiem (deklaracją typu) – Prädikatswein zwyróżnikami Spätlese, Auslese, Strohwein, Eiswein, Beerenauslese (BA), Ausbruch i Trockenbeerenauslese (TBA).

Warunki użycia wyróżników

Jakkolwiek nazwy większości wyróżników mają uzasadnienie w tradycji winiarskiej Austrii, dziś podstawą ich użycia jest tylko i wyłącznie zawartość cukru w moszczu (czyli dojrzałość winogron). Oblicza się ją w stopniach skali KMW.

Spätlese – późny zbiór, waga moszczu wynosi min. 19° KMW.

Auslese – bardzo późny zbiór, najbardziej dojrzałe, wyselekcjonowane owoce, moszczu min. 21° KMW. Wino cechuje się swoistym, intensywnym aromatem i smakiem oraz większą zawartością alkoholu niż Spätlese. Może leżakować bardzo długo, najczęściej jest półwytrawne lub półsłodkie, ale najlepsze są wina wytrawne.

Strohwein – zbiór przejrzałych, ale zdrowych owoców, podsuszonych przez co najmniej 3 miesiące na słomianych lub trzcinowych matach. Minimalna waga moszczu – 25° KMW.

Eiswein – wino wyrabiane z wyselekcjonowanych przemrożonych owoców, pozostawionych na krzewach do pierwszych mrozów. Winogrona zbiera się i tłoczy, gdy temperatura spadnie do -6°C. Minimalna waga moszczu – 25° KMW. Wino cechuje się bogatym i niezwykle intensywnym miodowym aromatem i smakiem. Jest bardzo słodkie i może leżakować w butelkach dowolnie długo. Wyrabia się je niezwykle rzadko i w małych ilościach.

Beerenauslese (BA) – późny zbiór, najdojrzalszych owoców. Może być botrytyzowane. Minimalna waga moszczu – 25° KMW.

Ausbruch – wino wyrabiane z późno zbieranych, przejrzałych owoców, pokrytych szlachetną pleśnią. Minimalna waga moszczu – 27° KMW. Produkowane obecnie bardzo rzadko (w zasadzie tylko w Burgenlandzie) i traktowane jako forma przejściowa pomiędzy winami BA i TBA. Największą tradycję wyrobu win tego typu ma gmina Rust – dlatego noszą one określenie „Ruster Ausbruch”.

Trockenbeerenauslese (TBA) –późny zbiór podeschniętych (zbotrytyzowanych) na krzewach owoców, gdzie minimalna waga moszczu wynosi 32° KMW. Obok wina Eiswein jest to najszlachetniejsze, najbardziej cenione i najdroższe wino w Austrii. Z uwagi na ogromną wagę moszczu wyrabiane rzadko poza Burgenlandem.

Określenia zawartości cukru w winach austriackich

Extra trocken (bardzo wytrawne) – do 4,5 g/l cukru

Trocken (wytrawne) – do 9 g/l cukru (pod warunkiem, że zawartość kwasów jest najwyżej o2 punkty niższa niż cukru).

Halbtrocken (półwytrawne) – do 12 g/l cukru

Lieblich (półsłodkie) – do 45 g/l cukru

Süss (słodkie) – powyżej 45 g/l cukru

Oba systemy klasyfikacyjne istnieją równolegle, co wprowadza spore zamieszanie, a ogólna czytelność etykiet bywa problematyczna. Na przykład, jeśli ktoś z regionu Weinviertel chce robić rieslinga, to musi podać na etykiecie nazwę odmiany oraz określenie „Niederösterreich” (Dolna Austria, a nie Weinviertel). Wynika to z faktu, że riesling nie jest odmianą typową dla rejonu i nie produkuje się w nim rieslingów DAC. Wcześniej określenie „Niederösterreich” na etykiecie było opisem dla dużo niżej klasyfikowanych win regionalnych, landweinów (teraz te wina noszą na etykiecie określenie „Weinland Österreich”).

W dodatku – podobnie jest z winami z odmian grüner veltliner, które np. dojrzewają w beczkach lub wykazują w zapachu nutki botrytyzacji – wszystkie one wypadają z klasyfikacji DAC irównież nie mają oznaczenia pochodzenia Weinviertel.

W systemie DAC zaczęto dodatkowo dzielić wina na dwie grupy: klassik i reserve. Zwłaszcza to drugie określenie bywa mylące, bo nie odnosi się bezpośrednio do potencjału leżakowania wina, ale wyższej minimalnej zawartości alkoholu.

Tak czy inaczej – warto wszystkich spróbować i wyrobić sobie własne zdanie o ich jakości!